Skutki zmieniającego się klimatu, zwłaszcza wzrost temperatury, częstotliwości i nasilenia zjawisk ekstremalnych, występujące w ostatnich kilku dekadach pogłębiają się stanowiąc zagrożenie dla społecznego i gospodarczego rozwoju wielu krajów na świecie w tym także dla Polski. Konieczne jest zatem podjęcie działań na rzecz dostosowania się do prognozowanych skutków zmian klimatu, które powinny być realizowane jednocześnie z działaniami ograniczającymi emisję gazów cieplarnianych. W odpowiedzi na tę potrzebę w Ministerstwie Środowiska powstał „Strategiczny Plan Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030.
Dokument SPA2020 oraz więcej informacji na temat zmian klimatu i adaptacji znajdziesz na portalu Ministerstwa Środowiska - KLIMADA
SPA2020
W dniu 29.10.2013 r. Rada Ministrów przyjęła Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 tzw. SPA2020. To pierwszy dokument strategiczny, który bezpośrednio dotyczy kwestii adaptacji do zachodzących zmian klimatu.
Skutki zmian klimatu, zwłaszcza nasilenie ekstremalnych zjawisk pogodowych, pogłębiają się w ostatnich latach. Coraz bardziej dostrzegalne są także w Polsce. Konieczne jest zatem podjęcie działań adaptacyjnych, które obok ograniczenia strat, mogą również stymulować wzrost efektywności i innowacyjności gospodarki oraz pozytywnie wpływać na stan środowiska i jakość życia obywateli.
Głównym celem SPA2020 jest zapewnienie zrównoważonego rozwoju oraz efektywnego funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa w warunkach zmieniającego się klimatu. W dokumencie wskazano priorytetowe kierunki działań adaptacyjnych, które należy podjąć do 2020 roku w najbardziej wrażliwych na zmiany klimatu obszarach, takich jak: gospodarka wodna, rolnictwo, leśnictwo, różnorodność biologiczna, zdrowie, energetyka, budownictwo i gospodarka przestrzenna, obszary zurbanizowane, transport, obszary górskie i strefy wybrzeża.
Działania te, podejmowane zarówno przez podmioty publiczne, jak i prywatne, będą dokonywane poprzez realizację polityk, inwestycje w infrastrukturę oraz rozwój technologii. Obejmują one zarówno przedsięwzięcia techniczne, takie jak np. budowa niezbędnej infrastruktury przeciwpowodziowej i ochrony wybrzeża, jak i zmiany regulacji prawnych, np. w systemie planowania przestrzennego ograniczające możliwość zabudowy terenów zagrożonych powodziami.
SPA2020 zostało opracowane na podstawie wyników projektu badawczego o nazwie KLIMADA, realizowanego na zlecenie Ministerstwa Środowiska w latach 2011-2013 ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W jego ramach opracowywane są ekspertyzy ilustrujące przewidywane zmiany klimatu do 2070 roku. Strategia wpisuje się w ramową politykę Unii Europejskiej w zakresie adaptacji do zmian klimatu, której celem jest poprawa odporności państw członkowskich na aktualne i oczekiwane zmiany klimatu, zwracając szczególną uwagę na lepsze przygotowanie do ekstremalnych zjawisk klimatycznych i pogodowych oraz redukcję kosztów społeczno-ekonomicznych z tym związanych.
Z treścią SPA2020 można zapoznać się tutaj.
Wraz z przyjętym przez Radę Ministrów dokumentem uruchomiona została strona internetowa klimada.mos.gov.pl, na której znajdują się informacje dotyczące zmian klimatu oraz adaptacji do nich. Portal będzie stale aktualizowany tak, aby zapewnić użytkownikom dostęp do aktualnych informacji związanych z tematyką adaptacji do zmian klimatu.
Jednocześnie pragniemy zachęcić samorządy do współpracy w tworzeniu strony – szczególnie w zakresie inicjatyw lokalnych. Chcielibyśmy zgromadzić w tym miejscu bazę dobrych praktyk oraz przykładów działań adaptacyjnych podejmowanych na szczeblu lokalnym lub regionalnym. Zachęcamy do kontaktu.
Kierownicy zespołów realizacyjnych projektu KLIMADA:
Koordynacja:
Prof. dr hab. Maciej Sadowski IOŚ-PIB
Klimat współczesny
Dr hab. Halina Lorenc IMGW-PIB
Scenariusze klimatyczne
Dr Małgorzata Liszewska ICM UW
Zasoby i gospodarka wodna
Dr inż.Marzena Osuch IGeof PAN
Prof. dr hab.inż. Janusz Kindler PW
Rolnictwo
Dr inż. Jerzy Kozyra IUNG-PIB
Leśnictwo
Prof. dr hab. inż. Kazimierz Rykowski IBL
Strefa wybrzeża
Dr hab. inż. Grzegorz Różyński IBW PAN
Różnorodność biologiczna
Prof. dr hab. Piotr Tryjanowski UP Poznań
Budownictwo
Dr hab. inż. Barbara Rymsza ITB
Transport
Dr hab.inż. Barbara Rymsza IBDiM
Energetyka
Prof. dr inż. Janusz Lewandowski PW
Górnictwo
Dr inż. Paweł Olszewski GIG-PIB
Gospodarka przestrzenna, w tym obszary miejskie
Prof. dr hab. Marek Degórski IGiPZ PAN
Dr Bożena Degórska
Zdrowie
Prof. dr hab. Krzysztof Błażejczyk IGiPZ PAN
Turystyka
Mgr Magdalena Głogowska IOŚ-PIB
KONSULTACJE
Przygotowanie stanowiska Rządu
W dniu 17 kwietnia 2013 r. Komisja Europejska opublikowała komunikat w sprawie europejskiej strategii adaptacji do zmian klimatu (An EU Strategy on adaptation to climate change COM(2013) 216 final) wraz ze zbiorem dokumentów towarzyszących (SWD(2013) 131 final, SWD(2013) 132 final, SWD(2013) 133 final, SWD(2013) 134 final, SWD(2013) 135 final, SWD(2013) 136 final, SWD(2013) 137 final, SWD(2013) 138 final, SWD(2013) 139 final).
Ogólnym celem unijnej strategii w zakresie przystosowania jest prowadzenie działań mających na celu uczynienie Europy bardziej odporną na zmiany klimatu. Oznacza to zwiększenie gotowości i zdolności do reagowania na skutki zmian klimatu na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i unijnym a także opracowanie spójnego podejścia i poprawie koordynacji na różnych poziomach planowania i zarządzania.
Strategia adaptacji UE koncentruje się na trzech kluczowych celach:
Wspieraniu działań państw członkowskich: Komisja zachęca wszystkie państwa członkowskie do przyjęcia kompleksowych strategii adaptacyjnych (w obecnej chwili 15 państw członkowskich UE przyjęło strategie przystosowawcze) i zapewni finansowanie, aby pomóc w budowaniu ich zdolności adaptacyjnych i podejmowaniu działań. Komisja, na podstawie inicjatywy Porozumienie Burmistrzów, będzie wspierać działania przystosowawcze w miastach, w szczególności poprzez dobrowolne zobowiązania do przyjęcia lokalnych strategii przystosowawczych do zmian klimatu i działań mających na celu podnoszenie świadomości.
Prowadzeniu działań na poziomie UE polegających na dalszym wspieraniu adaptacji w kluczowych sektorach wrażliwych, takich jak rolnictwo, rybołówstwo i polityka spójności. Zapewnieniu, że Europejska infrastruktura stanie się bardziej odporna na zmiany klimatu a także promowaniu korzystania z ubezpieczeń przed katastrofami naturalnymi oraz powodowanymi przez człowieka.
Podejmowaniu świadomych decyzji na wszystkich szczeblach decyzyjnych poprzez uzupełnienie braków w wiedzy na temat adaptacji. Dodatkowo poprawienie dostępu do informacji poprzez dalszy rozwój europejskiej platformy dostosowania do zmian klimatu (Climate-ADAPT) jako "one-stop shop" dla informacji nt adaptacji w Europie.
Ministerstwo Środowiska rozpoczyna prace nad przygotowaniem stanowiska rządu do ww. komunikatu. Zapraszamy do włączenia się w te prace. Wszelkie sugestie, uwagi i komentarze prosimy przesyłać na adres adaptacja@mos.gov.pl. Ze względu na napięty harmonogram i potrzebę szybkiego wypracowania zapisów stanowiska na odpowiedzi czekamy do 08.05.2013 r.
Komunikat wraz z dokumentami towarzyszącymi (wszystkie w wersji angielskiej) dostępne są na stronie KE http://ec.europa.eu/clima/policies/adaptation/what/documentation_en.htm oraz w załącznikach poniżej. Komunikat w języku polskim zamieszony jest w załączniku poniżej.
- COM(2013) 216 Strategia UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu
- COM(2013) 216 An EU Strategy on adaptation to climate change
- SWD(2013) 131 Summary of the Impact Assessment
- SWD(2013) 132 Impact Assessment Part 1
- SWD(2013) 132 Impact Assessment Part 2
- SWD(2013) 133 Climate change adaptation, coastal and marine issues
- SWD(2013) 134 Guidelines on developing adaptation strategies
- SWD(2013) 135 Technical guidance on integrating climate change adaptation in programmes and investments of Cohesion Policy
- SWD(2013) 136 Adaptation to climate change impacts on human, animal and plant health
- SWD(2013) 137 Adapting infrastructure to climate change
- SWD(2013) 138 Climate change, environmental degradation and migration
- SWD(2013) 139 Principles and recommendations for integrating climate change adaptation considerations under the 2014-2020 rural development programmes
Spotkanie konsultacyjne SPA 2020
Spotkanie konsultacyjne „Strategicznego planu adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030” (SPA 2020) odbyło się w dniu 12.04.2013 r. W prezentacji dokumentu wzięło udział blisko 100 osób, w tym przedstawiciele administracji rządowej, urzędów marszałkowskich i miast wojewódzkich oraz instytucji naukowych, fundacji, szkół wyższych a także osoby prywatne, zainteresowane tematyką zmian klimatu. Spotkanie otworzyła Aneta Wilmańska – podsekretarz stanu w MŚ.
Dlaczego potrzebna jest strategia?
Celem SPA 2020 jest określenie działań adaptacyjnych, które należy podjąć do 2020 roku w najbardziej wrażliwych na zmiany klimatu obszarach takich jak: gospodarka wodna, rolnictwo, leśnictwo, różnorodność biologiczna, zdrowie, energetyka, budownictwo i gospodarka przestrzenna, obszary zurbanizowane, transport, obszary górskie i strefy wybrzeża. Działania adaptacyjne zawarte w SPA2020 obejmują zarówno przedsięwzięcia techniczne, np. budowa niezbędnej infrastruktury przeciwpowodziowej i ochrony wybrzeża, jak i zmiany regulacji prawnych, np. w systemie planowania przestrzennego ograniczające możliwość zabudowy terenów zagrożonych powodziami. Wśród planowanych do realizacji inwestycji znajduje się szereg przedsięwzięć poprawiających jakość życia mieszkańców i pobudzających wzrost gospodarczy. Planowane działania obejmują np. poprawę jakości wód, rozwój odnawialnych źródeł energii, zwiększenie zalesienia czy wsparcie dla rozwoju technologii środowiskowych. Podjęte zostaną również działania edukacyjne, wyjaśniające opinii publicznej zjawisko zmian klimatu.
Poniżej znajdą Państwo materiały prezentowane w czasie konferencji.
- Prezentacja - Dokument SPA 2020
- Prezentacja - Projekt KLIMADA
- Prezentacja - Prognoza OOŚ Ekovert
- Prezentacja - Działania adaptacyjne w polityce spójności
Konsultacje społeczne
Ministerstwo Środowiska z dniem 30.04.2013 r. zakończyło konsultacje społeczne projektu „Strategicznego planu adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 (SPA2020)” oraz "Prognozy oddziaływania na środowisko dla projektu strategicznego planu adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030"
Serdecznie dziękujemy za Państwa zaangażowanie w przygotowanie dokumentu i wszystkie przekazane uwagi.
Poniżej znajdą Państwo raport zbiorczy z konsultacji społecznych i międzyresortowych Strategicznego planu adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030
- Raport z konsultacji społecznych i międzyresortowych dokumentu SPA 2020
- Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030
- Prognoza oddziaływania na środowisko dla SPA 2020
KONTAKT
Wszelkie pytania oraz wątpliwości prosimy kierować na adres:
adaptacja@mos.gov.pl